Często dłużnik wpłaca część lub całość należności już po wytoczeniu powództwa. Wymaga to jak najszybszej reakcji w postaci cofnięcia pozwu w części lub całości w oparciu o art. 203 k.p.c.
Kodeks postępowania cywilnego
Art. 203. § 1. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.
§ 2. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.
§ 3. W razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Gdy skuteczność cofnięcia pozwu zależy od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za wyrażenie zgody.
§ 4. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.
W sposób oczywisty cofnięcie pozwu wynikające z działań pozwanego podjętych już po wytoczeniu powództwa nie powinno rodzić dla powoda żadnych negatywnych skutków, w szczególności w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach. W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że sąd umarzając postępowanie w całości lub w części powinien również zasądzić na rzecz powoda koszty sądowe.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 listopada 1995 r. (sygn. akt: I ACz 366/95)
„Jeżeli pozwany, pomimo wcześniejszych wezwań go do spełnienia świadczenia, spełnia je dopiero po wytoczeniu powództwa, to z reguły uznać należy, że dał on w ten sposób powód do wytoczenia sprawy i zgodnie z odpowiednio stosowaną zasadą słuszności z art. 101 k.p.c. powinien ponieść jej koszty także w przypadku umorzenia postępowania na skutek cofnięcia pozwu. W takim przypadku przepis art. 203 § 2 k.p.c. nie będzie miał zastosowania”.
„Komentarz aktualizowany do art. 203 Kodeksu postępowania cywilnego” (P. Telenga)
„Jeżeli cofnięcie pozwu nastąpiło wskutek dokonania zapłaty przez pozwanego po wytoczeniu powództwa, to pozwany jest obowiązany do zwrotu kosztów procesu powodowi. Stanowisko to należy wywieść z tezy, że zaspokojenie przez pozwanego roszczenia powoda po wytoczeniu pozwu jest równoznaczne z przegraniem przez niego procesu (orzeczenie SN z dnia 21 lipca 1951 r., C 593/51, OSN(C) 1952, nr 2, poz. 49)”.
W przypadku cofnięcia powództwa w części, najlepiej jest zrobić to poprzez wskazanie w jakim zakresie powództwo zostaje podtrzymane np. „powód cofa powództwo w części w ten sposób, że domaga się zasądzenia od pozwanego kwoty x wraz z odsetkami x od dnia x do dnia zapłaty”.
Oczywiście podtrzymywanie roszczenia przez powoda w toku sprawy sądowej mimo uiszczenia należności przez pozwanego będzie prowadziło do oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów procesu na rzecz pozwanego. W związku z tym powód powinien być w stałym kontakcie z pełnomocnikiem, który powinien wiedzieć o każdej wpłacie dłużnika i jej tytule uiszczonej w trakcie trwania procesu.
Podobnie omyłkowe wytoczenie procesu np. dzień po uiszczeniu należności przez dłużnika i następnie cofnięcie pozwu, będzie uprawniało pozwanego do żądania zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu.
Źródło obrazu: Wikipedia. Autor: Jericho. Licencja: CC BY 3.0.