Podstawą do korzystania z pomocy publicznej przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (dalej również: „SSE”), jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na tym terenie. Niejednokrotnie, zdarza się, że decyzja zawierająca takie zezwolenie zawiera termin, na jaki zezwolenie zostało udzielone. Termin w zezwoleniu na prowadzenie działalności w SSE określany jest jednak bez podstawy prawnej. Wobec tego można żądać wyeliminowania go z posiadanej decyzji.
Zezwolenie na prowadzenie działalności w SSE
Zasady i tryb ustanawiania specjalnych stref ekonomicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz szczególne zasady i warunki prowadzenia na ich terenie działalności gospodarczej określa ustawa z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych.
Podstawą do korzystania z pomocy publicznej w oparciu o art. 12 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych, jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie danej strefy. Zezwolenie to określa przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki dotyczące w szczególności:
- zatrudnienia przez przedsiębiorcę przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie strefy przez określony czas określonej liczby pracowników;
- dokonania przez przedsiębiorcę na terenie strefy inwestycji o wartości przewyższającej określoną kwotę;
- terminu zakończenia inwestycji;
- maksymalnej wysokości kosztów kwalifikowanych inwestycji i dwuletnich kosztów kwalifikowanych pracy.
Zezwolenie jest wydawane podmiotowi wyłonionemu w drodze przetargu lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. Wydawane jest ono przez ministra właściwego do spraw gospodarki, któremu przysługują również wyłączne kompetencje do jego cofnięcia i zmiany. Minister może jednak w drodze rozporządzenia powierzyć kompetencje do udzielania zezwoleń podmiotowi zarządzającemu strefą. Aktualnie wydanych zostało 14 takich rozporządzeń.
Zasada legalizmu
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP oraz w art. 6 k.p.a. organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Oznacza to, że ich kompetencje muszą mieć wyraźne oparcie w obowiązujących normach prawnych i nie mogą być domniemywane. Wydanie decyzji może więc nastąpić tylko wówczas, gdy istnieje przepis stanowiący podstawę do podjęcia takiego działania przez organ administracji.
Zgodnie z zasadą z art. 22 Konstytucji RP ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny
Termin w zezwoleniu na prowadzenie działalności w SSE
Przepis art. 16 ust. 9 ustawy o SSE – w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2001 r. – stanowił, że „zezwolenia udziela się na czas oznaczony”. Jednakże na podstawie ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o SSE oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 117, poz. 1228 ze zm.), która weszła w życie dnia 1 stycznia 2001 r., m.in. art. 16 tej ustawy otrzymał nowe brzmienie, w którym (po zmianie) nie ma już sformułowania o udzielaniu zezwoleń na czas oznaczony. Zmiana ta wskazuje zatem na odejście ustawodawcy od obowiązującej uprzednio zasady udzielania zezwoleń na prowadzenie działalności w specjalnych strefach ekonomicznych na czas oznaczony (tak: NSA w wyroku z 5.09.2014 r., II GSK 1095/13).
Regulacja zawarta w art. 16 ust. 2 ustawy zawiera wyliczenie elementów, jakie powinno zawierać zezwolenie (zob. powyżej). Fakt użycia przez ustawodawcę w tym przepisie sformułowania „w szczególności” oznacza, że katalog warunków, które mogą zostać określone w zezwoleniu, nie jest katalogiem zamkniętym. Nie znaczy to jednak, że ww. przepis uprawnia organ do określenia w zezwoleniu okresu, na jaki zostało ono udzielone. Takie stanowisko pozostawałoby bowiem w sprzeczności z treścią art. 19 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Przepis ten na podstawie ww. ustawy zmieniającej otrzymał bowiem brzmienie, zgodnie z którym zezwolenie wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona strefa (tak: NSA w wyroku z 5.09.2014 r., II GSK 1095/13).
Kwestia braku podstawy prawnej do zawarcia w decyzji udzielającej zezwolenia na prowadzenie działalności na terenie SSE była już przedmiotem oceny Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd ten ocenił, że taka podstawa prawna nie istniała, wobec czego decyzje wydane z takim rozstrzygnięciem są w tym zakresie wadliwe (tak: wyrok NSA z 5.09.2014 r., II GSK 1095/13, zob. też wyrok NSA z 9.09.2014 r., II GSK 939/13 oraz wyrok NSA z 11.03.2014 r., II GSK 136/13).
Dopuszczalność stwierdzenia nieważności części decyzji
Termin obowiązywania zezwolenia, jako wprowadzony bez podstawy prawnej, powinien skutkować nieważnością rozstrzygnięcia (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.). Jego wyeliminowanie wymaga stwierdzenia nieważności jedynie części decyzji.
Dopuszczalność stwierdzenia nieważności decyzji jedynie w części, co do jednego z zawartych w niej rozstrzygnięć nie budzi aktualnie wątpliwości. Zostało to potwierdzone m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2003 r. (sygn. akt III RN 228/01), w którym SN wyraźnie stwierdził, że dopuszczalne jest stwierdzenie nieważności decyzji w części, bowiem jest to uzasadniane celem i funkcją przepisu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., który służy wyeliminowaniu z obrotu prawnego decyzji administracyjnych dotkniętych wadą kwalifikowaną. Również w przywołanych powyżej rozstrzygnięciach NSA, Sąd ten potwierdził takie stanowisko.
Podsumowanie
Odejście przez ustawodawcę od reguły udzielania zezwoleń na prowadzenie działalności w specjalnych strefach ekonomicznych na czas oznaczony (art. 16 ust. 9 przed zmianami wprowadzonymi ustawą zmieniającą z dniem 1.01.2001 r.) z jednoczesnym wprowadzeniem zasady, że zezwolenie wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona specjalna strefa ekonomiczna, oznacza zgodnie z orzecznictwem NSA, że powiązanie okresu obowiązywania zezwolenia z okresem działania strefy należy odróżnić od uprawnienia organu do udzielania zezwoleń na czas oznaczony.
Skoro po dniu 1 stycznia 2001 r. nie istniał przepis uprawniający do zawarcia w zezwoleniu na prowadzenie działalności w SSE rozstrzygnięcia ograniczającego jej obowiązywanie w czasie. Tym samym, mając na względzie zasadę legalizmu wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP oraz w art. 6 k.p.a., jak też zasadę z art. 22 Konstytucji RP, stwierdzić należy wadliwość takiego rozstrzygnięcia. Wada ta ma przy tym charakter kwalifikowany, gdyż zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. skutkuje jego nieważnością.
Możliwym jest przy tym żądanie od organu, który wydał przedmiotową decyzję stwierdzenia nieważności jej części obejmującej termin obowiązywania.
Źródło obrazu: wikipedia.org. Autor: Shubert Ciencia. Licencja: CC BY-2.0.